Słoń afrykański: gatunek ssaka z rodziny słoniowatych, największe współcześnie żyjące zwierzę lądowe. Wcześniej uznawany jako jeden gatunek wraz z afrykańskim słoniem leśnym. Zwierzę stadne zamieszkuje afrykańską sawannę, lasy i stepy od południowych krańców Sahary po Namibię, północną Botswane i północną część Afryki. W starożytności wykorzystywane jako zwierzęta bojowe.
Wielkość
- Wysokość: samiec – od 3 do 4,2 m, samica od 2,2 do 2,6 m
- Długość: samiec – od 6 do 7,5 m, samica – od 4,9 do 6,2 m
- Masa ciała: samiec – od 4000 do 6000 kg, samica – od 2100 do 3200 kg
- Długość ciosów: do 3 m
- Masa ciosów: od 30 do 42 kg
Tryb życia
- Zwyczaje: żyje w grupach rodzinnych
- Odgłosy: głębokie chrząkanie jako stała forma komunikacji, trąbienie, gdy jest zdenerwowany
- Pożywienie: rośliny
- Długość życia: około 70 lat
Słoń indyjski – ssak z rzędu trąbowców, jeden z trzech żyjących gatunków rodziny słoniowatych, zamieszkujący lasy i zarośla Azji Południowej i Połundiowo- Wschodniej.
- długość ciała: 5,5-6,4 m
- długość ogona: do 1,5 m
- wysokość w kłębie: do 3,1 m
- masa ciała: do 5 ton
Głowa duża, czoło płaskie, nad oczami po obydwu stronach dwa półokrągłe guzy kostne, uszy znacznie mniejsze niż u słonia afrykańskiego, ciosy niewielkich stosunkowo rozmiarów występują u większości samców, u samic rzadko spotykane (największe ciosy słoni indyjskich miały długość 3,02 m i masę 39 kg). Trąba zakończona jest jednym wyrostkiem chwytnym. Szyja krótka, tułów krępy, masywny, kończyny słupowate, zakończone szeroką, okrągłą stopą, zawierającą warstwę amortyzacyjną zbudowaną z tkanki chrzęstnej i tłuszczowej. Słonie chodzą na czubkach palców zakończonych pięcioma paznokciami w kończynach przednich, trzema lub czterema w tylnych. Ciało pokrywa gruba, marszczona skóra o grubości 2-4 cm, prawie bezwłosa, rzadkie włosy występują na grzbiecie i karku, dłuższe stanowią zakończenie ogona. Słonie porozumiewają się ze sobą dźwiękami o bardzo niskiej częstotliwości, niesłyszalnymi dla ucha ludzkiego, które są odbierane przez te zwierzęta na duże odległości (ponad 2 km). Słoń indyjski żyje w stadach złożonych przeważnie z 8-10 samic z młodymi, w obrębie stada panuje ścisła hierarchia. W terenie górzystym porusza się nadzwyczaj sprawnie (w marszu osiąga 7-15 km/h), niemal bezgłośnie i prawie nie pozostawiając śladów (nacisk na 1 cm² powierzchni stopy wynosi tylko 400-600 g). Doskonale pływa i chętnie kąpie się w błotnistych sadzawkach. Pożywienie słoni indyjskich stanowią trawy, liście, kora miękkie drewno, pędy bambusa i owoce, szczególnie dzikie figi. Ciąża trwa 614-688 dni (ok. 21 m-cy), samica rodzi jedno młode o masie ok. 100 kg, które karmi przez 8-10 miesięcy, czasem nawet ponad rok. Słoń indyjski osiąga dojrzałość płciową w wieku ok. 12 lat. W warunkach hodowlanych żyje przeciętnie 40-60 lat.
Znane są cztery podgatunki:
- słoń indyjski (Elephas maximus bengalensis), występujący głównie w Indiach
- słoń malajski (Elephas maximus hirsutus), występujący na Półwyspie Malajskim
- słoń sumatrzański (Elephas maximus sumatranus), zamieszkujący Sumatrę
- słoń cejloński (Elephas maximus maximus) ze Sri Lanki.
Podgatunki te, szczególnie słoń malajski, zagrożone są wyginięciem. Liczebność gatunku (pomijając hodowle) szacuje się na 30 000 osobników. W Indiach kurczenie się biotopu tych zwierząt prowadzi do licznych konfliktów między ludźmi a słoniami, w skali roku zabija się około 150 słoni dzikich, a ich ofiarą pada około 200 ludzi. Słoń indyjski jest zwierzęciem o łagodnym usposobieniu, daje się łatwo oswajać i tresować, używany jest jako zwierzę robocze, istnieją nawet fermy hodowlane, prowadzone w celu oswajania słoni indyjskich, jak i sztucznego ich rozrodu. W ogrodach zoologicznych hodowany od XIX w., pierwszy udany poród w takich warunkach odbył się w 1905 roku.
Gatunek ten jest chroniony przepisami konwencji waszyngtońskiej (CITES).
Mamut– rodzja trąbowców wymarłych pod koniec ostatniej epoki lodowej, u schyłku plejstocenu, zamieszkujących rozległe obszary Europy, Ameryki Północnej i północnej Azji.
Najczęściej pod pojęciem mamuta rozumie się wymarłego pod koniec ostatniej epoki lodowcowej mamuta włochatego (zw. też mamutem właściwym), choć większość gatunków mamutów nie posiadała owłosienia.
Wyodrębnia się kilka gatunków mamutów:
- mamut włochaty, zwany także mamutem właściwym (Mammuthus primigenius)
- mamut stepowy (Mammuthus trogontheri)
- mamut kolumbijski (Mammuthus columbi)
- mamut południowy (Mammuthus meridionalis)
- mamut cesarski(Mammuthus columbi imperator)
- mamut Jeffersona (Mammuthus columbi jeffersoni)
Mamut włochaty należał do ulubionej zwierzyny łownej człowieka w późnym plejstocenie, co znalazło swe odzwierciedlenie w zachowanych do dzisiaj licznych wyobrażeniach i malowidłach, pozostawionych głównie na ścianach jaskiń (np. w Rouffignac we Francji). Mamuty były źródłem pożywienia, ale dostarczały także materiałów do wyrobu okryć (skóry), sprzętów domowych, narzędzi i ozdób (kości, ciosy). Kości wykorzystywane były sporadycznie również do budowy paleolitycznych domostw, czego ślady odnaleziono w miejscowości Meziriczi na Ukrainie.
W powszechnym mniemaniu mamuty były zwierzętami niezwykłych rozmiarów, co zaowocowało przenośnym znaczeniem samego określenia mamut jako czegoś wielkiego. Największy znany gatunek mamuta, mamut stepowy, którego szczątki odnaleziono na obszarze Europy i Azji, osiągał 4,5–5 m wysokości w kłębie. Większość gatunków mamutów była mniejsza, porównywalna z dzisiejszym słoniem indyjskim, choć istniały także jeszcze mniejsze formy, jak mamut karłowaty, którego pozostałości odnaleziono na Channel Islands u wybrzeży Kalifornii, a który był niemal dwukrotnie mniejszy od mamuta cesarskiego.
Nie do końca jest jasna przyczyna wymarcia mamutów. Najogólniej rzecz biorąc podaje się trzy ewentualne przyczyny lub ich kombinację:
- mamuty wymarły ze względu na istotne zmiany w klimacie na przełomie plejstocenu i holocenu (ok. 10 tys. lat temu), do których zwierzęta nie zdołały się dostosować,
- zwierzęta wyginęły w wyniku jakiejś choroby lub epidemii,
- mamuty zostały wytępione przez człowieka.
Komentarze